Οι Ήρωες του Αλβανικού μετώπου το 1940

 Μνημείο   στο  ύψωμα  731   της  Βορείας  Ηπείρου

Έχουν  γραφτεί  πολλά  για  το  έπος  του  1940  όπου  οι  Ήρωες  πολέμησαν  σαν Έλληνες ή  οι   Έλληνες  πολέμησαν  σαν  Ήρωες ,  όπως  είπε  ο  αείμνηστος  πρωθυπουργός  της  Μεγάλης  Βρετανίας  Ουίνστον  Τσώρτσιλ ...............

 

 Σαμιώτης  αγωνιστής   του   Αλβανικού  Μετώπου - Τσιρίγος  Εμμανουήλ  

εκ   Πυθαγορείου  Σάμου - Γεννηθείς  το  1906

Εμείς   σαν   προσφορά  στον  μοναδικό  αγώνα  τους  για  να  ζούμε  σήμερα  εμείς  ελεύθεροι , παραθέτουμε   ένα   ποίημα  του  Οδυσσέα   Ελύτη  .

  Ελληνικό    Νεκροταφείο  Κλεισούρας

Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας
Οδυσσέας Ελύτης  

Γι' αυτούς η νύχτα ήταν μια μέρα πιο πικρή,
λυώναν το σίδερο, μασούσανε τη γης
-ο θεός τους μύριζε μπαρούτι και μουλαροτόμαρο!

Kάθε βροντή ένας θάνατος καβάλλα στον αέρα,
καθε βροντή ένας άντρας χαμογελώντας άντικρυ
στο θάνατο - κ' η μοίρα ό τι θέλει ας πεί.

Ξάφνου η στιγμή ξαστόχησε κ' ηύρε το θάρρος,
καταμέτωπο πέταξε θρύψαλα μες στον ήλιο,
-κιάλια, τηλέμετρα, όλμοι κέρωσαν!

Εύκολα σαν χασές που σκίστηκεν ο αγέρας!
Εύκολα σαν πλεμόνια που άνοιξαν οι πέτρες!
(Το κράνος κύλησε από την αριστερή μεριά...)

Στο χώμα μόνο μια στιγμή κουνήθηκαν οι ρίζες,
ύστερα σκόρπισε ο καπνός κ' η μέρα πήε δειλά
να ξεγελάσει την αντάρα από τα καταχθόνια.

Mα η νύχτα ανασηκώθηκε σαν πατημένη οχιά
-μολις σταμάτησε για λίγο μες στα δόντια ο θάνατος,
κ' ύστερα χύθηκε μεμιάς ως τα χλομά του νύχια!

Σοφία Βέμπο - Η Τραγουδίστρια της Νίκης

Η Σοφία Βέμπο (Καλλίπολη Ανατολικής Θράκης, 1910 – Αθήνα, 11 Μαρτίου 1978) ήταν κορυφαία Ελληνίδα ερμηνεύτρια και ηθοποιός της οποίας η καλλιτεχνική πορεία εκτείνεται από το Μεσοπόλεμο έως τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και τη δεκαετία του ’50. Χαρακτηρίστηκε "Τραγουδίστρια της Νίκης" εξαιτίας των εθνικών τραγουδιών που ερμήνευσε κατά τη διάρκεια του Ελληνο-ιταλικού πολέμου του 1940.
Το πραγματικό της όνομα ήταν Σοφία Μπέμπο. Γεννήθηκε στην Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης στις 10 Φεβρουαρίου του 1910 όπου ο πατέρας της Θεόδωρος Μπέμπος, καταγόμενος από την Τσαριτσάνη είχε εγκατασταθεί εκεί δουλεύοντας ως καπνεργάτης. Το 1912 η οικογένειά της μετεγκαταστάθηκε στη Κωνσταντινούπολη, όπου εκεί γεννήθηκε ο αδελφός της Γεώργιος, ο επιλεγόμενος Τζώρτζης, η αδελφή της Αλίκη και ο μικρότερος αδελφός της Αλέκος. Το 1914 με την υπογραφή της ελληνοτουρκικής συμφωνίας ανταλλαγής πληθυσμών που συνομολόγησε η κυβέρνηση Ε. Βενιζέλου, η οικογένειά της αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη, όπου και επέστρεψε στη Τσαριτσάνη και από εκεί εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Βόλο.
Στο Βόλο η Έφη Μπέμπο, όπως αρέσκονταν να λέγεται, μετά τις εγκύκλιες σπουδές της αναγκάστηκε λόγω φτώχειας να δουλεύει για να βοηθήσει την οικογένειά της. Έτσι ξεκίνησε να δουλεύει ταμίας στο κατάστημα "Φλωρία" του Βόλου. Παράλληλα της άρεσε η μουσική και αγοράζοντας μία κιθάρα άρχισε να εξασκείται σ΄ αυτή με τη βοήθεια της φίλης της Μαρίτσας Χασάπη.
Τον Σεπτέμβριο του 1933 αποφάσισε να πάει στη Θεσσαλονίκη να βρει τον αδελφό της Τζώρτζη που σπούδαζε εκεί που είχε καιρό να στείλει γράμμα. Έτσι παίρνοντας την κιθάρα της επιβιβάστηκε στο Α/Π ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ όπου στη διάρκεια του ταξιδιού της άρχισε με την κιθάρα της το τραγούδι. Σε ελάχιστο χρόνο όλοι οι επιβάτες του πλοίου και το πλήρωμα βρίσκονταν γύρω της και την χειροκροτούσαν ενθουσιασμένοι από τη φωνή της. Αυτή θεωρητικά ήταν και η πρώτη δημόσια εμφάνιση της Σοφίας.
Μεταξύ των επιβατών ήταν και ένας καλλιτεχνικός διευθυντής που, ακούγοντάς την, ενθουσιάστηκε τόσο πολύ που στο τέλος την πλησίασε και της συστήθηκε, Κωνσταντίνος Τσίμπας, ήταν ο μεγαλύτερος ιμπρεσάριος της Θεσσαλονίκης, (που αργότερα αποδείχθηκε και πράκτορας των Γερμανών), ο οποίος και πρότεινε στη Μπέμπο με την άφιξή της στη Θεσσαλονίκη να δουλέψει στο μεγάλο κοσμικό κέντρο ΑΣΤΟΡΙΑ. Φθάνοντας η Μπέμπο στη Θεσσαλονίκη όπου την περίμενε ο αδελφός της συζήτησε την πρόταση του Τσίμπα όπου και με τη συγκατάθεση εκείνου η Μπέμπο την επομένη ξεκίνησε τις πρώτες καλλιτεχνικές της εμφανίσεις, όπου οι θαμώνες κάθε βράδυ παρέτειναν το πρόγραμμά της με τα συνεχή χειροκροτήματά τους.
Η πρώτη αυτή καταξίωση της Σοφίας Βέμπο στο αθηναϊκό κοινό προκάλεσε την ανανέωση του συμβολαίου της και την εμφάνισή της σε δύο θέατρα, στο Κεντρικόν και το Μουντιάλ. Η φήμη της όμως έφθασε στην Αίγυπτο όπου η Βέμπο ανταποκρινόμενη στη πρόσκληση εμφανίζεται στο "Γκραν Τριανόν" της Αλεξάνδρειας με τεράστια και εκεί επιτυχία. Επιστρέφοντας, το 1934 συνεχίζει τις παραστάσεις της στο θερινό θέατρο του Σαμαρτζή επί της οδού Καρόλου με νέα τραγούδια που γράφονται γι΄ αυτήν και που γίνονται αμέσως επιτυχίες όπως τα "Μαύρα μου μάτια", "Μη ζητάς φιλιά", ενώ μαζί της εμφανίζεται και η αδελφή της Αλίκη.
Η πρώτη ηχογράφηση τραγουδιών της Βέμπο έγιναν στην εταιρεία Παρλοφόν, μετά την αρχική άρνηση του Α. Βιτάλη, υπεύθυνου της εταιρείας Κολούμπια, με το αιτιολογικό ότι η φωνή της Βέμπο ξέφευγε από το καθιερωμένο τότε στυλ της λετζέρα σοπράνο. Όταν όμως αντελήφθη πόσο λάθος είχε από την μεγάλη επιτυχία που σημείωσε το "Μη ζητάς φιλιά" έσπευσε αμέσως στη Βέμπο και σύναψε συμβόλαιο μεγάλης περιόδου. Έτσι όλα τα επόμενα τραγούδια τα ηχογραφούσε η Κολούμπια σε δίσκους των 78 στροφών με πρώτο το "Σ΄ αγαπώ" που είχε ομοίως τεράστια επιτυχία. Το ίδιο έτος (1934) ακολούθησε και το τραγούδι "Για το φιλί σου το στερνό".
Το 1935 η Βέμπο τραγουδά το "Ας πεθάνω" του οποίου οι στίχοι ήταν δικοί της, που υπήρξε νέα μεγάλη επιτυχία. Τότε και επιστρατεύτηκαν όλοι σχεδόν οι στιχουργοί να της γράφουν τραγούδια με πρώτο τον Κώστα Γιαννίδη και συνθέτη τον Σογιούλ. Έτσι αυτό το έτος ακολουθούν τα τραγούδια "Αφήστε με να πιω", "Να γιατί ακόμα σ΄ αγαπώ", "Δεν έχεις τίποτα, μα έχεις κάτι" και το "Κι αν μ΄ αγαπάς μη μου το πεις". Το 1936 νέες επιτυχίες της Βέμπο που τραγουδά όλη η Αθήνα είναι "Συγνώμη σου ζητώ συγχώρεσέ με" και το "Κάτι με τραβά κοντά σου", σε μουσική Σογιούλ και στίχους Γαϊτάνου.
Παράλληλα άρχισε να ηχογραφεί ερωτικά τραγούδια της εποχής και γρήγορα καταξιώθηκε λόγω της ιδιαίτερης μπάσας φωνής της. Συμμετέχει επίσης σε ελληνικές ταινίες όπως η "Προσφυγοπούλα" το 1938.

Η έκρηξη στην καριέρα της ήρθε με την κήρυξη του πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940. Τότε όλες οι επιθεωρήσεις προσαρμόζουν το θέμα τους στην πολεμική επικαιρότητα και τα τραγούδια επανεγγράφονται με πατριωτικούς στίχους. Η Βέμπο τραγουδά σατιρικά και πολεμικά τραγούδια και η φωνή της γίνεται η εθνική φωνή που εμψυχώνει τους Έλληνες στρατιώτες στο μέτωπο και συγκλονίζει το πανελλήνιο. Την ίδια εποχή σε μία συμβολική πράξη προσφέρει στο Ελληνικό Ναυτικό 2000 χρυσές λίρες. Με την είσοδο των ναζιστικών στρατευμάτων στην Αθήνα φυγαδεύεται στη Μέση Ανατολή όπου συνεχίζει να τραγουδά για τα εκεί ελληνικά και συμμαχικά στρατεύματα.
Το 1949 απόκτησε δική της θεατρική στέγη στο Μεταξουργείο, το "Θέατρον Βέμπο". Μετά από μακροχρόνιο δεσμό με το Μίμη Τραϊφόρο παντρεύτηκαν τελικά το 1957, ένας δεσμός πολυκύμαντος που διήρκεσε μέχρι το θάνατό της και υπήρξε καταλυτικός για τη μεγάλη ερμηνεύτρια. Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 αραιώνει τις θεατρικές εμφανίσεις της, τις οποίες σταματά οριστικά στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Τη βραδιά του "Πολυτεχνείου" η Βέμπο ανοίγει το σπίτι της και κρύβει φοιτητές τους οποίους αρνείται να παραδώσει όταν η ασφάλεια χτυπά την πόρτα της.
Πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο στις 11 Μαρτίου του 1978 και η κηδεία της μετατράπηκε σε ένα πάνδημο συλλαλητήριο. Η Τραγουδίστρια της Νίκης αποθεώνεται εκείνη τη μέρα από τον ελληνικό λαό που τη θεωρούσε ηρωίδα του.

Α'   Νεκροταφείο   Αθηνών  -   Τάφος   Σοφίας   Βέμπο

Σπήλαιο Δυρού - Μάνη

Tο Σπήλαιο του Δυρού θεωρείται το ωραιότερο λιμναίο σπήλαιο του κόσμου. Xωρίζεται σε τρία διαφορετικά σπήλαια: στο σπήλαιο Bλυχάδα που είναι επισκέψιμο, και στα σπήλαια Aλεπότρυπα και Kαταφύγι, τα οποία δε θα μπορέσετε να τα επισκεφτείτε, καθώς οι έρευνες μέσα σε αυτά δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμη. Στην περιοχή της Mάνης υπάρχουν και άλλα σπήλαια τα οποία δεν είναι όμως επισκέψιμα.

Σπήλαιο Bλυχάδα: H Bλυχάδα, χάρη στον πολύχρωμο και θαυμάσιο διάκοσμό της, θεωρείται ένα από τα πιο ωραία και εντυπωσιακά σπήλαια του κόσμου μαζί με το Παντιράκ της Nότιας Γαλλίας και τη Zάιτα της Bηρυτού. Tο πρώτο τμήμα του σπηλαίου ανακαλύφθηκε το 1898.  Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι οι μεγάλοι και οι πολύχρωμοι σταλακτίτες του που έχουν ενωθεί με το βυθό του σπηλαίου, αλλά και σταλακτίτες που παριστάνουν μορφές ζώων ή ανθρώπων. H ξενάγηση διαρκεί 30 λεπτά και γίνεται με βάρκες. 

Σπήλαιο Kοραλλιών: βρίσκεται κοντά στον Πύργο Δυρού και απέχει 1.500 μέτρα από τον οικισμό Xαρούδα. Eδώ υπάρχουν σταλακτίτες σε απόχρωση ώχρας που δίνουν την εντύπωση τεράστιων κοραλλιών. 

Όμηρος - Ο μέγας ποιητής της αρχαιότητας

Ο Όμηρος φέρεται ως ο συγγραφέας των ποιητικών κειμένων της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, από τα πρώτα κείμενα της Ιστορικής περιόδου της αρχαίας Ελλάδας, γνωστά ως «Ομηρικά Έπη». Για τη ζωή του υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες, και αυτές αντιφατικές, ενώ η φιλολογική επιστήμη των δύο τελευταίων αιώνων αμφισβήτησε ακόμη και την ύπαρξή του. Με κριτήρια τα χαρακτηριστικά των έργων, είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι η Ιλιάδα και η Οδύσσεια γράφτηκαν τον 8ο αι. π.Χ. (μερικοί μελετητές, π.χ. M.L. West, προτιμούν ημερομηνίες μέχρι και το πρώτο μισό του 7ου αι. π.Χ.), με την Ιλιάδα να είναι προγενέστερη, ενδεχομένως και κατά μερικές δεκαετίες. Στον Όμηρο κατά καιρούς αποδόθηκαν και άλλα έργα, τα οποία σήμερα είναι δεκτό ότι δεν είναι δικά του, αλλά ακόμη είναι αμφισβητήσιμο το αν τα δύο μεγάλα έπη είναι έργα του ίδιου ποιητή. Η Ιλιάς αποτελείται από 15 693 στίχους και αναφέρεται στις τελευταίες πενήντα μία (51), αποφασιστικής σημασίας ημέρες του πολέμου της Τροίας, ο οποίος συνολικά διήρκεσε, σύμφωνα με το μύθο, 10 χρόνια. Η Οδύσσεια αποτελείται από περίπου 12.000 στίχους και περιγράφει τις επίσης δεκαετούς διάρκειας περιπλανήσεις του βασιλιά της Ιθάκης, Οδυσσέα, κατά τη μετάβαση από την Τροία που είχε αλωθεί, στην πατρίδα του.

1 Αρχαίες μαρτυρίες για τη ζωή και το έργο του 2 Το ομηρικό ζήτημα 2.1 Αναλυτική θεωρία 2.2 Προφορικότητα και γραφή 2.3 Γλώσσα και μέτρο 2.4 Λογότυποι και τυπικές σκηνές 2.5 Εκτενείς παρομοιώσεις 3 Αναφορές 4 Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Αρχαίες μαρτυρίες για τη ζωή και το έργο του

Διαθέτουμε επτά βίους του Ομήρου που προέρχονται από την αρχαιότητα. Η καταγωγή του φαίνεται πως ήταν από την Ιωνία και θρυλείται ότι επτά πόλεις ερίζουν για την καταγωγή του, με επικρατέστερες τη Σμύρνη και τη Χίο. Ως γονείς του αναφέρονται ο Μαίων και η Κριθηίδα και λέγεται ότι το πραγματικό του όνομα ήταν Μελησιγένης, επειδή γεννήθηκε κοντά στον ποταμό Μέλητα της Σμύρνης και ότι πήρε αργότερα το όνομα «Όμηρος», είτε επειδή ήταν τυφλός, είτε επειδή ήταν όμηρος των Κολοφωνίων στον πόλεμο με τη Σμύρνη. Σύμφωνα με τους βίους του, περιόδευσε απαγγέλλοντας τα έργα του στις ελληνικές πόλεις, απέκτησε μεγάλη φήμη, αλλά σε ένα διαγωνισμό με τον Ησίοδο στη Χαλκίδα δεν πήρε βραβείο επειδή προτιμήθηκε ο Ησίοδος ως ποιητής που εξυμνούσε την ειρήνη. Ως τόπος θανάτου του παραδίδεται η Ίος.^[1]
Εκτός από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, στην αρχαιότητα αποδόθηκαν στον Όμηρο και άλλα έπη του τρωικού κύκλου, αρκετοί θρησκευτικοί ύμνοι, η επική παρωδία Βατραχομυομαχία και μια κωμική διήγηση για έναν χαζό ήρωα, τον Μαργίτη.^[2]
Η σύγχρονη έρευνα, και ειδικότερα όσοι δέχονται ότι ο Όμηρος μπορεί να θεωρηθεί πραγματικό πρόσωπο, τοποθετεί τη ζωή του στον 8ο αι. π.Χ. και θεωρεί πιθανό ότι ήταν Ίωνας αοιδός, συνεχιστής μιας μακραίωνης παράδοσης προφορικών ηρωικών αφηγήσεων, που συνέθεσε την Ιλιάδα γύρω στο 750 π.Χ. και την Οδύσσεια (αν όντως συνέθεσε και τα δύο έργα) γύρω στα 710 π.Χ.^[3]

Φανταστική προτομή του Ομήρου, ρωμαϊκό αντίγραφο (2ος αιώνας) του αυθεντικού ελληνικού (2ος αιώνας π.Χ.). Μουσείο του Λούβρου (Ma 440)

 Το ομηρικό ζήτημα

Η Αποθέωση του Ομήρου σε γλυπτό. Μαρμάρινο ανάγλυφο του Αρχίλαου της Πρήνης. 3ος αιώνας π.χ., Βρετανικό μουσείο.

 

 

 

Υπό τον όρο «ομηρικό ζήτημα» ομαδοποιούνται πολλά ερωτήματα που έχουν σχέση με την πατρότητα, τον τρόπο σύνθεσης και την καταγραφή της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Ειδικότερα, έχουν τεθεί τα θέματα:

• Ήταν πραγματικό πρόσωπο ο Όμηρος; Πότε έζησε, πώς συνέθεσε ή έγραψε τα έργα του και ποια είναι αυτά;
• Τα κείμενα που έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα είναι έργα του ίδιου ποιητή; Κάποιες υφολογικές αλλά και πολιτισμικές διαφορές μεταξύ των δύο ποιημάτων καθιστούν πιθανό το γεγονός να μην γράφτηκαν από τον ίδιο συγγραφέα, χωρίς κάτι τέτοιο να μπορεί να αποδειχθεί με βεβαιότητα.
• Τα κείμενα είναι ενιαίες ποιητικές συλλήψεις ή αποτελούνται από διάφορα στρώματα; Αρκετοί έχουν υποστηρίξει ότι τα σημερινά κείμενα προέρχονται από συνένωση πολλών τμημάτων ή επέκταση παλαιοτέρων. Απέναντι σε αυτήν την «αναλυτική» θεωρία τάσσονται οι «ενωτικοί» που υποστηρίζουν ότι στο καθένα μπορεί να διακριθεί μία συνεπής λογοτεχνική σύλληψη και πραγμάτωση από ένα άτομο. Η σύγκριση με προφορικά έπη έδειξε ότι οι προφορικοί ποιητές, με τεχνικές που δεν είναι οικείες σε μια εγγράμματη κοινωνία, μπορούν να συνθέσουν και να απομνημονεύσουν ποιήματα μεγάλης έκτασης.
• Από την προφορική θεωρία, προκύπτει το ερώτημα ποια ήταν η συμβολή της γραφής στη σύνθεση των ποιημάτων: καταγράφηκαν την εποχή που συνθέθηκαν κατά τη διάρκεια της απαγγελίας, υπαγορεύτηκαν από τον ποιητή ή επιβίωσαν προφορικά και καταγράφηκαν αργότερα;

Αναλυτική θεωρία

Η παρουσία κάποιων αντιφάσεων, λογικών κενών ή χασμάτων στο κείμενο της Ιλιάδας και της Οδύσσειας οδήγησε στην υπόθεση ότι τα σωζόμενα κείμενα δεν είναι ενιαίες ποιητικές συλλήψεις αλλά συνένωση περισσοτέρων έργων. Οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας ονομάστηκαν «αναλυτικοί» και οι απόψεις του μπορούν να διαιρεθούν σε επιμέρους τάσεις. Για την Ιλιάδα, μία από τις αναλυτικές θεωρίες ήταν η θεωρία της επέκτασης, που υποστηρίχθηκε κυρίως από τον Gottfried Hermann (1772-1848): σύμφωνα με αυτή, υπήρχε ένα παλαιό κείμενο, μια αρχική Ιλιάδα, που σταδιακά επεκτάθηκε και πήρε τη σημερινή μορφή. Η θεωρία των ασμάτων, που αναπτύχθηκε από τον Karl Lachmann, θεωρούσε την Ιλιάδα συνένωση μικρότερων επικών ασμάτων (ο Lachmann εντόπιζε περίπου δεκαέξι άσματα). Συγγενική ήταν η θεωρία της συγκόλλησης, με βασικό εκπρόσωπο τον A. Kirchhoff, κατά τον οποίο η Ιλιάδα δημιουργήθηκε από συνένωση μικρότερων επών.^[4] Ο ίδιος επιχείρησε ανάλογη ανάλυση και για την Οδύσσεια, για την οποία διατυπώθηκε και μια άλλη άποψη, η θεωρία του διασκευαστή, δηλαδή η άποψη ότι υπήρχε μια αρχική Οδύσσεια που επεκτάθηκε στη συνέχεια με προσθήκες ενός διασκευαστή που υστερούσε σε ποιητική αξία από τον ποιητή του αρχικού έργου.


Προφορικότητα και γραφή
Διαφορετική κατεύθυνση δόθηκε στην ομηρική έρευνα από τη σύγκριση με τις τεχνικές της προφορικής ποίησης. Οι Milman Parry και Albert Lord, βασισμένοι στη διαπίστωση ότι τα δύο έπη εμφανίζουν στερεότυπες σκηνές και εκφράσεις, που συχνά επαναλαμβάνονται αυτούσιες, αξιοποίησαν τις έρευνές τους για την προφορική ηρωική ποίηση γης Γιουγκοσλαβίας για να φωτίσουν τον τρόπο σύνθεσης της Ιλιάδας και της Οδύσσειας και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα δύο κείμενα παρουσιάζουν ανάλογη τεχνική, αφού βασίζονται σε ένα σύνολο στερεότυπων μικρότερων ή μεγαλύτερων φράσεων (λογοτὐπων) και τυποποιημένων σκηνών.
Σήμερα είναι αποδεκτό το γεγονός ότι οι τεχνικές στις οποίες βασίστηκε η σύνθεση των δύο επών είναι οι τεχνικές της προφορικής ποίησης, όπως είχαν διαμορφωθεί τους προηγούμενους αιώνες. Η παράδοση τροφοδότησε τον ποιητή τους με μια ειδική τεχνητή διάλεκτο, με στοιχεία διαφόρων εποχών και περιοχών και πολλά συνώνυμα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διαφορετικές μετρικές θέσεις, ένα σύνολο λογοτύπων που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες θέσεις του στίχου, τυπικές σκηνές και τυποποιημένα ευρύτερα επεισόδια.^[6] Η συμβολή της γραφής στη σύνθεση ή την καταγραφή της Ιλιάδας και της Οδύσσειας είναι δύσκολο να καθοριστεί και έχουν διατυπωθεί διάφορες υποθέσεις: μπορεί ο ποιητής να χρησιμοποίησε τη γραφή για να κάνει ένα σχέδιο της δομής και της σύνδεσης διαφόρων επεισοδίων, ή να υπαγόρευσε σε κάποιον το ποίημα. Είναι βέβαιο ότι και τους επόμενους αιώνες τα έπη είχαν συντηρηθεί στην προφορική παράδοση και απαγγέλλονταν, αλλά δεν γνωρίζουμε αν υπήρχε κάποιο παγιωμένο γραπτό κείμενο. Από τον 6ο αι. π.Χ. μαρτυρείται και μια επαγγελματική ένωση ραψωδών που ονομάζονταν «ομηρίδες», οι οποίοι απήγελλαν κάποια εκδοχή των επών, αλλά δεν γνωρίζουμε αν είχαν στην κατοχή τους κάποιο γραπτό κείμενο. Σημαντική θεωρείται στο θέμα της παγίωσης του ομηρικού κειμένου η συμβολή του Πεισιστράτου που λέγεται ότι καθιέρωσε απαγγελίες του Ομήρου στη γιορτή των Παναθηναίων με βάση ένα σταθερό κείμενο (η λεγόμενη «πεισιστράτεια διόρθωση»).

Γλώσσα και μέτρο

Όμηρος, 1663. Έργο του Ρέμπραντ

 

 

Το μέτρο της Ιλιάδας και της Οδύσσειας είναι ο δακτυλικός εξάμετρος στίχος. Βάση του είναι ο δακτυλικός πους, δηλαδή μια μονάδα που αποτελείται από μία μακρόχρονη συλλαβή και δύο βραχύχρονες (που μπορεί να αντικατασταθούν από μία μακρόχρονη). Ο κάθε στίχος απαρτίζεται από έξι πόδες. Οι πέντε πρώτοι είναι δάκτυλοι και ο έκτος αποτελείται από δύο συλλαβές, την πρώτη υποχρεωτικά μακρόχρονη και τη δεύτερη αδιάφορη. Συνολικά ένας δακτυλικός στίχος μπορεί να αποτελείται από δώδεκα έως δεκαεπτά συλλαβές. Υπάρχει μια ισχυρή νοηματική παύση περίπου στο μέσον του στίχου, καθώς και άλλες μικρότερες που χωρίζουν τον στίχο έως και σε τέσσερις μικρές νοηματικές ενότητες.^[7]
Η γλώσσα του Ομήρου είναι μια τεχνητή γλώσσα, που ποτέ δεν μιλήθηκε, αλλά ήταν κατανοητή σε όλον τον ελληνόφωνο κόσμο.^[8] Το υλικό της προέρχεται από διάφορες διαλέκτους και χρονικές περιόδους. Βάση της είναι η ιωνική διάλεκτος όπως είχε διαμορφωθεί τον 8ο αι. π.Χ. στα παράλια της Μ. Ασίας. Υπάρχουν ακόμη πολλά αιολικά στοιχεία, αλλά και τύποι παλαιότεροι που ανάγονται στη μυκηναϊκή εποχή. Δωρικά στοιχεία δεν υπάρχουν, ενώ κάποιοι αττικοί τύποι ενδέχεται να είναι μεταγενέστερες προσθήκες.^[9] Η ύπαρξη πολλών συνώνυμων τύπων που προέρχονταν από ποικίλες διαλέκτους ή περιόδους παρείχε μετρικές ευκολίες στον ποιητή, αφού ανάλογα με τη θέση του στίχου μπορούσε να χρησιμοποιήσει μία από πολλές νοηματικά ισοδύναμες λέξεις. Για παράδειγμα η προσωπική αντωνυμία σοῦ είχε ισοδύναμους τύπους τα σεῖο, σέθεν, σέο, σεῦ, τεοῖο.^[10]

Λογότυποι και τυπικές σκηνές

Από την προφορική επική παράδοση ο Όμηρος είχε κληρονομήσει ένα σύνολο στερεοτυπικού υλικού το οποίο προσάρμοζε ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε περίπτωσης. Η μικρότερη τυπική μονάδα είναι οι σύντομες φράσεις που αποτελούνται από ένα όνομα και επίθετο. Ανάλογα με τη θέση του στίχου, προκύπτουν διάφοροι συνδυασμοί όπως Παλλὰς Ἀθήνη, γλαυκῶπις Ἀθήνη, θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη. Κάποιες φορές τα τυπικά επίθετα χρησιμοποιούνται ακόμη και όταν τα νοηματικά συμφραζόμενα δεν επιτρέπουν τη χρήση τους.^[11] Μεγαλύτερης έκτασης λογότυποι χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν την αρχή και το τέλος μιας ομιλίας, την μετακίνηση ενός ήρωα ή τα γεγονότα των μαχών.
Εκτός από τις εκφραστικές στερεοτυπίες, υπήρχαν και τυποποιημένες ακολουθίες πράξεων για να περιγράψουν εκτενή γεγονότα όπως η θυσία, η ικεσία, η υποδοχή ενός φιλοξενούμενου, ένα γεύμα, μία μονομαχία. Για παράδειγμα η αφήγηση μιας αριστείας, δηλαδή μιας σειράς κατορθωμάτων ενός ήρωα, βασίζεται σε ένα συγκεκριμένο πρότυπο: πρώτα περιγράφεται ο εξοπλισμός του ήρωα. Όταν αρχίζει η μάχη, ο πρωταγωνιστής σκοτώνει κάποιους εχθρούς σε μονομαχίες και έπειτα επιτίθεται εναντίον του εχθρικού στρατού τον οποίο ωθεί σε φυγή. Η καταδίωξη διακόπτεται όταν αυτός πληγώνεται, αλλά με προσευχή σε ένα θεό θεραπεύεται, επιστρέφει στη μάχη και μονομαχεί με τον αρχηγό των εχθρών. Τον σκοτώνει και ακολουθεί μάχη των δύο παρατάξεων για το πτώμα, το οποίο αποκτούν τελικά οι φίλοι του νεκρού με θεϊκή παρέμβαση. Παρά την τυποποίηση, κάθε φορά που εμφανίζονται τυπικές σκηνές υπάρχουν διαφορές στις λεπτομέρειες ανάλογα με τις ανάγκες.^[12]

Εκτενείς παρομοιώσεις

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ομηρικής, τεχνικής, που φαίνεται ότι δεν υπήρχε στα παλαιότερα έπη, είναι οι εκτενείς παρομοιώσεις. Αυτές οι παρομοιώσεις είναι επεκτάσεις των σύντομων παρομοιώσεων: για παράδειγμα η απλή παρομοίωση «επιτέθηκε σαν λιοντάρι» μπορεί να επεκταθεί στην εικόνα ενός πληγωμένου και αγριεμένου λιονταριού που επιτίθεται στους κυνηγούς του, στην εικόνα του λιονταριού που κατασπαράζει το πρόβατα ενός φοβισμένου βοσκού ή στην εικόνα του ζώου που προσπαθεί να προστατέψει τα νεογνά του από τους κυνηγούς.^[13] Ο κόσμος των παρομοιώσεων είναι ο κόσμος της καθημερινής εμπειρίας, που είναι οικείος στον ακροατή / αναγνώστη, και έχει στόχο να βοηθήσει τη φαντασία του αναγνώστη να αντιληφθεί κάτι, συγκρίνοντάς το με μια εικόνα από την άμεση εμπειρία του.^[14] Τα θέματα από τα οποία προέρχονται οι παρομοιώσεις είναι τα φυσικά φαινόμενα (τρικυμίες, αστραπές και βροντές, πυρκαγιές), το κυνήγι, οι επιθέσεις άγριων ζώων και καθημερινές δραστηριότητες όπως η υφαντική, η ξυλουργική, η ποιμενική και αγροτική ζωή.^[15]
Οι εκτενείς παρομοιώσεις δεν είναι απλά διακοσμητικά στοιχεία. Ήδη οι αρχαίοι σχολιαστές είχαν επισημάνει ότι μπορεί να υπάρχουν πολλά σημεία επαφής μεταξύ των συγκρινόμενων όρων.^[16] Μπορεί πίσω από το άμεσο νόημα της σύγκρισης να κρύβεται και ένα δεύτερο, πιο σημαντικό: για παράδειγμα, όταν ο Οδυσσέας, στο τέλος της ραψωδίας ε της Οδύσσειας φτάνει ναυαγός στη γη των Φαιάκων, ξαπλώνει κάτω από ένα σωρό φύλλων και παρομοιάζεται με το κρύψιμο ενός δαυλού στη στάχτη για να παραμείνει αναμμένος. Η άμεση σύγκριση είναι η κάλυψη του Οδυσσέα και του δαυλού, αλλά το βαθύτερο νόημα είναι ότι ο Οδυσσέας προσπαθεί να κρατήσει ζωντανή τη σπίθα της ζωής.^[17] Άλλοτε μια παρομοίωση μπορεί να προϊδεάζει για το μέλλον, όπως όταν οι Τρώες βλέπουν τον Αχιλλέα να σέρνει με το άρμα του τον νεκρό Έκτορα και ο θρήνος τους παρομοιάζεται με το θρήνο των κατοίκων μιας φλεγόμενης πόλης, όπως πράγματι έγινε αργότερα.^[18
 Αναφορές

1. ↑ Φ.Ι. Κακριδής, Αρχαία ελληνική γραμματολογία, Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη], Θεσσαλονίκη 2005, σελ. 35-36.
2. ↑ A. Lesky, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, μετάφρ. Α. Τσοπανάκη, Θεσσαλονίκη 1972, 2η έκδ., σελ. 132-147.
3. ↑ Lesky, σελ. 77-78. Κακριδής, σελ. 32.
4. ↑ Lesky, σελ. 69-70.
5. ↑ Lesky, σελ. 90-91.
6. ↑ Lesky, σελ.
7. ↑ Lesky, σελ. 105.
8. ↑ Lesky, σελ. 107.
9. ↑ Lesky, σελ. 106.
10. ↑ M. Edwards, Όμηρος: ο ποιητής της Ιλιάδος, μετάφρ. Β. Λιαπής - Ν. Μπεζαντάκος, Ινστιτούτο του Βιβλίου-Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2001, σελ. 62.
11. ↑ Edwards, Όμηρος, σελ. 72.
12. ↑ Edwards, Όμηρος, σελ. 107
13. ↑ Edwards, Όμηρος, σελ. 139
14. ↑ M.W. Edwards, Ομήρου Ιλιάδα. Κείμενο και ερμηνευτικό υπόμνημα, τ. Ε΄, ραψωδίες Ρ-Υ, μετάφρ. Μ. Καίσαρ, επιμ. Α. Ρεγκάκος, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2003, σελ. 115
15. ↑ Edwards, Ομήρου Ιλιάδα, σελ. 115-116.
16. ↑ Edwards, Ομήρου Ιλιάδα, σελ. 109
17. ↑ Edwards, Όμηρος, σελ. 143.
18. ↑ Edwards, Όμηρος, σελ. 144.

Fide Köksal - İzmirli Yârim (Smyrnaki)

Έλληνες στη Σμύρνη σήμερα ....

Η γλώσσα μας ακούγεται ακόμα στην παραλιακή πόλη, από Ελληνες που ζουν εκεί και από απογόνους Τουρκοκρητικών
Στο μυαλό των περισσοτέρων η Σμύρνη ταυτίζεται με τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον διωγμό του ελληνικού στοιχείου από τη Μικρά Ασία. Σήμερα, ενενήντα σχεδόν χρόνια μετά τα τραγικά γεγονότα, η Σμύρνη είναι μια σύγχρονη πόλη, «η πιο δυτική της γείτονος», που άλλοτε καλύπτει και άλλοτε απο-καλύπτει τις πληγές που ………

………. η ιστορία άφησε στους πρόσφυγες – τους «Τουρκόσπορους» και «Ρωμιόσπορους», όπως οι ντόπιοι υποτιμητικά αποκαλούν ακόμα και σήμερα.
Η «Κ» ταξίδεψε στην παραλιακή πόλη και γνώρισε τη Μαρία και την Αθηνά, τη «νέα» και την «παλιά» Σμυρνιά, και είδε την πόλη μέσα από τα μάτια τους. «Χαίρομαι που αποκτήσαμε απευθείας πτήση με Αθήνα, εύχομαι μια μέρα να μας έρχονται και εφημερίδες», ομολογεί η Αθηνά. «Εμαθα ελληνικά από τη μητέρα μου και μόνη μου, διαβάζοντας βιβλία και βλέποντας τηλεόραση». Σήμερα, ελληνικά διδάσκονται στο Ινστιτούτο Τομέρ και σε κάποια πανεπιστήμια. Ελληνικό σχολείο, βέβαια, δεν υπάρχει. Από την άλλη, η άρτι αφιχθείσα Μαρία επισημαίνει ότι η Σμύρνη της προσφέρει περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες απ’ ό, τι η πατρίδα της, Μυτιλήνη.
Η «Κ» συνάντησε επίσης πληθώρα Μουσουλμάνων Τουρκοκρητικών που ζουν σήμερα, μετά την ανταλλαγή πληθυσμών, στη Σμύρνη, τα Σώκια, το Κουσάντασι και το Νταβουτλάρ. Μιλούν ακόμη ελληνικά, τραγουδούν μαντινάδες και μακροημερεύουν τρώγοντας ελαιόλαδο και χόρτα. «Εμείς είμαστε Κρητικοί – έτσι μας μεγάλωσαν» εξηγούν στην «Κ». Ακόμα και σήμερα, η 3η και 4η γενιά επιδιώκουν να καλλιεργήσουν δεσμούς με την Ελλάδα. Παράδειγμα, η υπό εξέλιξη ίδρυση ενός ακόμα συλλόγου Τουρκοκρητικών στο Νταβουτλάρ. Ο 32χρονος πρόεδρος, Γιούνους, δήλωσε (στα αγγλικά) «είμαστε και εμείς κουζουλοί!». Σε όλους εμάς αφιέρωσαν μια μαντινάδα: «Ολοι μού λένε πως μεθώ, αλλά εγώ κρασί δεν πίνω. Ενα πουλάκι με μεθεί κι εγώ στο Θεό το αφήνω».
«Οποτε έχω φουρτούνες πάω στην Κρήτη, εκεί γαληνεύει η ψυχή μου»«Φτιάχνω κουλουράκια. Ο, τι ώρα θες, έλα». Ετσι, απλά και αβίαστα, απάντησε η μουσουλμάνα Τουρκοκρητικιά Οζλέμ -σε άπταιστα ελληνικά- στο αίτημά μου για συνέντευξη. Φτάνοντας σπίτι της, ανακάλυψα μια ελληνική φωλιά στην καρδιά της Σμύρνης: στην είσοδο σε καλωσορίζει μια «καλημέρα», στους τοίχους κρέμονται αναμνηστικά από την Κρήτη, ασπρόμαυρες φωτογραφίες της οικογένειας στα Χανιά, στα ράφια της βιβλιοθήκης βρίσκεις Ελύτη και στο ραδιόφωνο παίζει ασταμάτητα «Μελωδία». Η οικογένεια της 39χρονης καθηγήτριας Αγγλικών έφθασε πριν από τέσσερις γενιές στη Σμύρνη με την ανταλλαγή πληθυσμών.
«Οι γονείς μου μιλούσαν πάντοτε στα κρητικά όταν ήθελαν να πουν κάτι μυστικά», λέει η Οζλεμ στην «Κ», «τα ελληνικά συνόδευαν τα παιδικά μου χρόνια, καταλάβαινα λίγο, αλλά δεν μιλούσα». Πριν από 13 χρόνια, όμως, κάτι αλλάζει, όταν η Οζλεμ χάνει τον πατέρα της. «Αναζητούσα έναν τρόπο να τον κρατήσω ζωντανό μέσα μου και να τον γνωρίσω καλύτερα», εξηγεί, «έτσι αποφάσισα να μάθω ελληνικά, να πάω στην Κρήτη και να αποκωδικοποιήσω τα οικογενειακά μας… μυστικά ως ενήλικη πια!».
Η Οζλέμ διδάχθηκε 6 μήνες ελληνικά στο Ινστιτούτο Τομέρ στη Σμύρνη. «Υπήρχε μεγάλος ενθουσιασμός εκ μέρους των μαθητών, πολλοί είχαν κάνει διακοπές στην Ελλάδα. Καθώς, όμως, τα ελληνικά είναι πολύ δύσκολα μετά τον πρώτο μήνα μείναμε στην τάξη μόνο οι πρόσφυγες, γιατί έχουμε ένα μικρόβιο: δεν θέλουμε να ξεχάσουμε». Την πρώτη φορά στη Μεγαλόνησο τα συναισθήματα ήταν ανάμεικτα: «Εκλαιγα συνέχεια και ήθελα να αγκαλιάσω όλο τον κόσμο. Σε ένα καφενείο βρήκα τα μάτια του μπαμπά μου, σε μια αυλή το χαμόγελο της γιαγιάς μου». Η Οζλέμ δεν αναζήτησε τα σπίτια των δύο οικογενειών, «γιατί δεν είχε νόημα». Αρχισε, όμως, να επισκέπτεται τακτικά το νησί, παρακολούθησε εκ νέου μαθήματα ελληνικών, ενώ παράλληλα απέκτησε πολλούς Ελληνες φίλους. «Οι περισσότεροι είναι πρόσφυγες, Μικρασιάτες και Πόντιοι», υπογραμμίζει, «τους φιλοξενώ συχνά στη Σμύρνη και προσπαθούμε να βρούμε τα χνάρια των δικών τους οικογενειών – αλλά είναι σχεδόν αδύνατο».
Το «Οζλεμάκι», όπως την αποκαλούν οι φίλοι της στην Κρήτη, τους θυμίζει πολλές κρητικές συνταγές που οι σύγχρονοι Κρητικοί έχουν ξεχάσει, αλλά οι Τουρκοκρητικοί τις διατήρησαν με ζήλο. «Στο σπίτι μας μαγειρεύαμε μάραθο με αρνί, σπαράγγια με αυγά, ασκαλίβρι, τσιπόρτα, κοχλιούς και κακαβιά» περιγράφει «αλλά οι Ελληνες φίλοι μου ζητούν τουρκικές σπεσιαλιτέ». Οι Κρητικοί μουσουλμάνοι κράτησαν την κρητική διάλεκτο, καθώς και τις μαντινάδες. «Απέφευγαν, όμως, να επιδεικνύουν δημοσίως την ταυτότητά τους, γιατί τους αποκαλούσαν “ρωμιόσπορους”». Η 39χρονη έδωσε πλέον πολλές απαντήσεις για τη διαφορετικότητά της γνωρίζοντας τον κρητικό πολιτισμό. «Οποτε έχω φουρτούνες, παίρνω αεροπλάνα και βαπόρια και πάω Κρήτη: εκεί γαληνεύει η ψυχή μου».
«Δεν θα ξεχάσω το μεγάλο καράβι»«Κατέεις τουρκικά;» με ρωτάει γεμάτος απορία ο Αχμέτ τεντώνοντας το κρητικό μουστάκι του – χωρίς να συνειδητοποιεί το οξύμωρο της κατάστασης. Και καθώς τουρκικά δεν… κατέω, η συζήτησή μoυ με τους Τουρκοκρητικούς γίνεται στα ελληνικά με πολλές κρητικές εκφράσεις. Ο 49χρονος Αχμέτ έχει τρία «κοπέλια». Η οικογένειά του έφυγε από την Κρήτη 120 χρόνια τώρα και ο ίδιος δεν έχει πάει ποτέ, αλλά μοιάζει έτοιμος να χορέψει πεντοζάλι.
«Τρώω όλη τη σύνταξή μου στην Ελλάδα», λέει γελώντας ο Μπιλάλ, 75 χρόνων, «κάθε καλοκαίρι γυρίζω από την Καβάλα μέχρι την Κρήτη, έχω πολλούς φίλους – ακόμα και πολιτικούς!». Χάρη στην επιμονή και την υπομονή του κατόρθωσε να ανακαλύψει με 67 χρόνια καθυστέρηση τον θείο του, που χάθηκε κατά την ανταλλαγή. «Τον κράτησε μια Ελληνίδα στο χωριό, τον βάφτισε χριστιανό, αλλά όλοι τον φώναζαν Τουρκο-Λευτέρη», εξηγεί ο Μπιλάλ. «Αγαλλίασε η καρδιά μου, όταν τον βρήκα». Η ελληνική πλευρά, ωστόσο, δεν ενθουσιάστηκε. «Είπαν, ήρθε ο Τούρκος στο χωριό για να ζητήσει τα μετόχια του παππού του και δεν θέλησαν να με ματαδούνε». Ο 77χρονος Χουσεΐν επισκέπτεται συχνά τη Βόρεια Ελλάδα, αφού «όσο καιρό ήμουν μετανάστης στη Στουτγάρδη έκανα πολλούς φίλους Ελληνες, δεν έμαθα ποτέ γερμανικά, αλλά τελειοποίησα τα ελληνικά μου!».
Ο 49χρονος Χασάν με υποδέχεται με μεγάλη αγωνία προτάσσοντάς μου ένα μεγάλο κουτί με οικογενειακά κειμήλια. «Εδώ είναι η θεία μου η δασκάλα, που της είχε χαρίσει ο Βενιζέλος ένα χρυσό ρολόι». Η οικογένεια Καραχασανάκη ζούσε στη Σητεία μέχρι το 1923. Η θεία του Χασάν, η Ασιγιέ, έφθασε στη Σμύρνη πέντε ετών. «Θυμάμαι το σπίτι μας στην Κρήτη, τη γειτονοπούλα μου τη Μερόπη που παίζαμε μαζί στην αυλή», αποκρίνεται. «Δεν θα ξεχάσω το μεγάλο καράβι που ήλθε μια μέρα να μας πάρε – είχα στυλώσει τα πόδια μου στη γη και αρνιόμουν να ανέβω».
«Οταν ζεις εδώ δίνεις τα χέρια, αφήνεις πίσω σου το παρελθόν»Στις 4 Οκτωβρίου 2009 η Ελλάδα άλλαζε κυβέρνηση και η Μαρία Βουγιούκα μετακόμιζε από τη Μυτιλήνη στη Σμύρνη. Επρόκειτο για μια… προμελετημένη ενέργεια. «Μάθαινα τουρκικά για 9 χρόνια, ενώ ένα μήνα τον χρόνο ζούσα στην απέναντι όχθη για να κάνω εξάσκηση» εξηγεί. «Είχα κάνει stage στο Εμπορικό Επιμελητήριο της Σμύρνης». Στη Μυτιλήνη η Μαρία δίδασκε τουρκικά, στη Σμύρνη σήμερα δουλεύει ως μεταφράστρια και καθηγήτρια ελληνικών, ενώ μαθαίνει ιαπωνικά. «Επαγγελματικά και οικονομικά είμαι πολύ καλύτερα εδώ», ομολογεί η 30χρονη γυναίκα. Στην παραλιακή τουρκική πόλη παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα, αλλά μεγάλη έλλειψη δασκάλων ελληνικής. «Η συντριπτική πλειονότητα των μαθητών μου είναι επιχειρηματίες».
Η Μαρία φαίνεται να επέστρεψε στις ρίζες της, μια που ο παππούς και η γιαγιά της ήταν Μικρασιάτες. «Η Σμύρνη αποπνέει ακόμα κάτι ελληνικό» παρατηρεί η Μαρία, αν και στην πόλη ζουν μερικές δεκάδες Ελληνες. «Στις μεγάλες γιορτές μαζευόμαστε στην Αγία Φωτεινή». Η νεαρή επαγγελματίας δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να ζήσει όλη της τη ζωή στη Σμύρνη. «Αν η δουλειά πάει καλά, γιατί όχι;» απαντά, «μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να κάνει εδώ οικογένεια, όχι απαραίτητα με Τούρκο, η Σμύρνη είναι πολυπολιτισμική». Η Μαρία νιώθει ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη και ασφαλής. «Ως Ελληνίδα με προσέχουν περισσότερο», επισημαίνει. Οι περισσότεροι φίλοι της είναι Τούρκοι ή Ελληνες που εργάζονται στο ΝΑΤΟ. Μια φορά τον μήνα επισκέπτεται την οικογένειά της, που βρίσκεται άλλωστε σε απόσταση… αναπνοής. «Εχω συνέχεια μουσαφίρηδες από Μυτιλήνη, που χαίρονται ιδιαίτερα να έχουν μια φίλη στο εξωτερικό!». Οι δικοί της δεν ανησυχούν. «Ξέρουν ότι έχω καλούς φίλους που θα με συντρέξουν σε οτιδήποτε συμβεί», διευκρινίζει η Μαρία.
Μπορεί η νεαρή Μυτιληνιά να αποτελεί τη νέα «γενιά» Ελλήνων της Σμύρνης, η Αθηνά Σαμόγλου, όμως, είναι γέννημα – θρέμμα Σμυρνιά. «Η οικογένειά μου μετακόμισε από την Κωνσταντινούπολη στη Σμύρνη τη δεκαετία του ’50», αναφέρει στην «Κ», «εγώ γεννήθηκα εδώ». Η Αθηνά έμαθε ελληνικά από τη μητέρα της, αφού ελληνικό σχολείο στη Σμύρνη δεν υπάρχει μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τα ιστορικά γεγονότα δεν συζητιούνται πολύ στην παραλιακή πόλη. «Οταν ζεις εδώ αναγκάζεσαι να δώσεις τα χέρια, να αφήσεις το παρελθόν πίσω σου, για να συνεχίσεις», εκτιμά η κ. Σαμόγλου.
«Αισθάνομαι όμορφα, ίσως επειδή βρίσκομαι στη Σμύρνη, που είναι η πιο ευρωπαϊκή πόλη της Τουρκίας», δηλώνει στην «Κ» η κ. Σαμόγλου, που εργάζεται ως καθηγήτρια πιάνου και έχει έναν γιο 19 ετών.
Η προοδευτική βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων χαροποιεί ιδιαίτερα την Ελληνίδα Σμυρνιά. «Ενθαρρύνω Ελληνες να μετακομίσουν εδώ – δεν πρόκειται να βρουν άλλη πόλη που να τους θυμίζει τόσο έντονα Ελλάδα».

Στράτος Διονυσίου - Βιογραφία

 

Άρθρο   του  κ .   Ι.Κατσούναρου   

από   το   site   www.portal.kithara.gr

Ο Στράτος Διονυσίου γεννήθηκε στις 8 Νοεμβρίου του 1935 στη Νιγρίτα των Σερρών. Ο Στράτος, γιος του Άγγελου και της Στάσας Διονυσίου, προσφύγων από τη Μικρά Ασία, από πολύ μικρός μπήκε στα βάσανα της ζωής καθώς η φτώχια και η κατοχή ήδη ταλαιπωρούσαν πολύ κόσμο. Σε αυτά ήρθε να προστεθεί και η ορφάνια, καθώς το 1948 έχασε τον πατέρα του. Ένα χρόνο νωρίτερα, το 1947, ο Στράτος Διονυσίου άφησε το χωριό του και πήγε να ζήσει στους Αμπελόκηπους της Θεσσαλονίκης. Το 1955 παντρεύτηκε τον παιδικό του έρωτα, τη Γεωργία Λαβένη, με την οποία απέκτησαν τέσσερα παιδιά: τον Άγγελο, την Τασούλα, το Στέλιο και το Διαμαντή.
Έπειτα από διάφορες δουλειές, σαν μικροπωλητής ή σαν ράφτης, ο Στράτος έκανε το ντεμπούτο του ως επαγγελματίας τραγουδιστής στο κέντρο «Φαρίντα» της Θεσσαλονίκης. Τα προηγούμενα χρόνια, ο Διονυσίου είχε ήδη γίνει γνωστός στα μαγαζιά της πόλης, στα οποία γυρνούσε και τραγουδούσε χωρίς όμως να δουλεύει. Από τις πρώτες του κιόλας εμφανίσεις ο Στράτος Διονυσίου τράβηξε το ενδιαφέρον φτασμένων καλλιτεχνών, οι οποίοι τον προέτρεπαν να κατέβει στην Αθήνα, ώστε να βρεθεί μέσα σε καταξιωμένους μουσικούς και τραγουδιστές.
Έπειτα από τον πάταγο της «Φαρίντα» ο Στράτος με τρομερές οικονομικές δυσκολίες, αποφάσισε να κατέβει στην Αθήνα, μερικούς μόνο μήνες μετά την πρώτη του εμφάνιση στην Θεσσαλονίκη. Στο στέκι των καλλιτεχνών της Οδού Σατωβριάνδου γνωρίστηκε με πολλούς τραγουδιστές, μεταξύ των οποίων και με την Καίτη Γκρέυ. Η Γκρέυ, μεγάλο όνομα ήδη από τότε, του πρότεινε συνεργασία και έτσι ξεκίνησαν να εμφανίζονται μαζί στον "Αστέρα" της Κοκκινιάς. Στο μεταξύ, την ίδια χρονιά, το 1959, ο Στράτος Διονυσίου γραμμοφώνησε και τον πρώτο του δίσκο 45 στροφών με το τραγούδι "Δεν είμαι ένοχος" σε στίχους Χρήστου Κολοκοτρώνη και μουσική Σταύρου Χατζηδάκη να κάνει αξιοσημείωτη επιτυχία. Στη συνέχεια, ο Στράτος Διονυσίου υπέγραψε συμβόλαιο με την εταιρεία "Columbia". Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι τρία χρόνια νωρίτερα είχε ηχογραφήσει σε δίσκο του Νίκου Μαύρου (του πρώτου μπουζουξή του Στράτου) το τραγούδι "Παράγκες και παλάτια" για λογαριασμό της εταιρείας "Odeon". Ο δίσκος θάφτηκε για λόγους που ο Στράτος απέφευγε να μιλήσει.
Ο Στράτος δεν άργησε να κάνει τις πολύ μεγάλες επιτυχίες του. "Δεν με πόνεσε κανείς", ινδικό τραγούδι διασκευασμένο από τον Μπάμπη Μπακάλη, "Της αγάπης μου το δίσκο" σε διασκευή Μπάμπη Μπακάλη, "Το ηλεκτρόφωνο", "Φύγε-Φύγε" σε μουσική Ατταλίδη και στίχους Βίρβου, είναι μερικές μόνο από τις μεγάλες του επιτυχίες. Σύντομα, οι μεγάλοι του λαϊκού τραγουδιού άρχισαν να εμπιστεύονται στο Στράτο παλιές τους επιτυχίες, οι οποίες κυκλοφόρησαν σε δεύτερη εκτέλεση με τη φωνή του νεαρού και ελπιδοφόρου τότε Στράτου Διονυσίου. "Αχάριστη" του Βασίλη Τσιτσάνη, "Το παλιογέφυρο" και το "Πριν το χάραμα" τραγούδια του Γιάννη Παπαϊωάννου, "Η μπαμπέσα" του Γιώργου Μητσάκη, "Το φτωχομπούζουκο" του Μανώλη Χιώτη, έγιναν επιτυχίες για δεύτερη φορά. Ύστερα ήρθε μία περίοδος όπου ο Στράτος, αμέσως μετά την ανανέωση της συνεργασίας του με την "Columbia" μπήκε στο ράφι από την ίδια του την εταιρεία, παρόλο που κάθε βράδυ γινόταν το αδιαχώρητο από τους θαυμαστές του που πήγαιναν να τον ακούσουν.
Την μεγάλη του δόξα ο Στράτος Διονυσίου τη γνώρισε το 1967. Εκείνη τη χρονιά γνωρίστηκε και άρχισε να συνεργάζεται με έναν από τους μεγαλύτερους συνθέτες του λαϊκού τραγουδιού, τον Άκη Πάνου. Ο Πάνου του έδωσε τραγούδια που έγιναν αμέσως επιτυχίες: "Και τι δεν κάνω", "Γιατί καλέ γειτόνισσα", "Του κόσμου το περίγελο", "Άστη να φύγει", "Εγώ καλά σου τα 'λεγα", "Στο σταθμό του Μονάχου", "Θα ρίξω ροδοζάχαρη", "Ήταν ψεύτικα", "Μια γυναίκα", "Φέρτε το παιδί του χάρου" έγιναν πολύ μεγάλες επιτυχίες στα επόμενα χρόνια. Το μαγαζί "ΣΟΥ-ΜΟΥ" γνώρισε μεγάλες δόξες και η επιτυχία του Στράτου το έφερε αμέσως ανάμεσα στα πρωτοκλασάτα νυχτερινά κέντρα της Αθήνας. Ο Στράτος Διονυσίου αρχικά εμφανιζόταν εκεί σαν δεύτερο όνομα, ως παρτενέρ της Ανθούλας Αλιφραγκή. Στο "ΣΟΥ-ΜΟΥ" τον άκουσε ο Μίμης Πλέσσας και έπειτα από δύο μήνες του έγραψε μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, το "Βρέχει φωτιά στη στράτα μου" σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου που γράφτηκε για την ταινία "Ορατότης μηδέν" με τον Νίκο Κούρκουλο. Το τραγούδι έγινε επιτυχία πρώτα από την ταινία. Από το σημείο εκείνο και μετά τα πράγματα πήραν το δρόμο τους. Ο Στράτος κυκλοφόρησε στη συνέχεια πλειάδα τραγουδιών που έσπασαν ρεκόρ πωλήσεων: "Ο παλιατζής", "Μπαγλαμάδες και μπουζούκια", "Ένας αητός γκρεμίστηκε", "Αγάπη μου επικίνδυνη", "Αφιλότιμη", ορισμένες μόνο από τις μεγάλες του επιτυχίες. Ο Στράτος έκανε επιτυχίες τα τραγούδια του μέσα στα μαγαζιά πρώτα και έπειτα στους δίσκους. Ενδεικτικό είναι ότι στα μαγαζιά που δούλεψε, πρωτοτραγούδησε πάνω από 5.000 τραγούδια, εκ των οποίων επέλεγε αυτά που θα έβγαζε σε δίσκο.
Η πορεία του ήταν διαρκώς ανοδική και πάντα στην κορυφή. Τα τραγούδια που κυκλοφορούσε γίνονταν αμέσως επιτυχίες. Παίρνοντας χάρη για τα υπόλοιπα δύο χρόνια της ποινής του, ο Στράτος αποφυλακίστηκε την άνοιξη 1976. Η περίοδος της φυλακής στοίχισε στον Στράτο Διονυσίου, ο οποίος όμως δεν σταμάτησε το τραγούδι, όπως πολλοί περίμεναν ή ήλπιζαν. Η επιτυχία του Στράτου ξεπερνάει κάθε προηγούμενο. Ο Διονυσίου ξαναβγαίνει στο τραγούδι πιο θριαμβευτικά από ποτέ, με πολύ μεγάλες επιτυχίες με μια διαδρομή 14 χρόνων σταθερά στην κορυφή. Και δισκογραφικά αλλά και κάθε βράδυ στα μαγαζιά που δούλεψε, κάθε δουλειά του Στράτου ήτανε εγγυημένα επιτυχημένη. Μέχρι το τελευταίο του βράδυ στις 10 Μαΐου του 1990 στο δικό του πλέον μαγαζί "Στράτος" ο λαϊκός βάρδος έλαμπε στο πάλκο που υπηρέτησε πιστά για 31 χρόνια.
Τη δεκαετία του '80 ο Στράτος Διονυσίου έσπασε κάθε ρεκόρ πωλήσεων. Έκανε πολύ μεγάλες επιτυχίες, τραγούδια που όχι μόνο ακούγονται και σήμερα, αλλά βγαίνουν σε δίσκους, σε επανεκτελέσεις και σε διασκευές. Είναι λίγο-πολύ τα τραγούδια που τραγούδησαν όλοι κάποτε και ακούγονται ως και σήμερα από τα ραδιόφωνα σαν να ’ναι καινούρια. "Υποκρίνεσαι", "Τα πήρες όλα", "Και λέγε-λέγε", "Άκου βρε φίλε", "Ο λαός τραγούδι θέλει", "Ο Σαλονικιός", "Με σκότωσε γιατί την αγαπούσα", "Εγώ ο ξένος", "Ένα λεπτό περιπτερά", "Θυμήσου" και πολλά άλλα. Παράλληλα συνεργάστηκε και με τους μεγαλύτερους δημιουργούς του λαϊκού τραγουδιού: Τάκης Μουσαφίρης, Θανάσης Πολυκανδριώτης, Γιάννης Πάριος, Αλέκος Χρυσοβέργης, Σπύρος Γιατράς, Τάκης Σούκας, Σπύρος Παπαβασιλείου, Χρήστος Νικολόπουλος, Λευτέρης Παπαδόπουλος είναι ορισμένοι μόνο από αυτούς που έδωσαν τα τραγούδια τους στον Στράτο.
Ταυτόχρονα είχε δει το ταλέντο ορισμένων ελπιδοφόρων καλλιτεχνών, με πρώτο και καλύτερο το Γιάννη Πάριο, του οποίου τις φωνητικές ικανότητες αντιλήφθηκε αμέσως και έτσι ξεκίνησαν μια συνεργασία 11 χρόνων με πολλές επιτυχίες. Το πρώτο τραγούδι του Γιάννη Πάριου που τραγούδησε ο Στράτος, ήτανε το "Μινόρε Παράπονο" σε μουσική Θανάση Πολυκανδριώτη που κυκλοφόρησε το 1976. Έκτοτε το τρίο Διονυσίου-Πολυκανδριώτη-Πάριου έκανε θραύση. Πλάι του στην αρχή της δεκαετίας του '80 είχε την –σήμερα καταξιωμένη πλέον– Χαρούλα Αλεξίου, η οποία έκανε τις δεύτερες φωνές. Ακολούθησε μια πολύχρονη συνεργασία του Στράτου με την Μαρίνα Βλαχάκη και τα τελευταία δύο χρόνια πλάι του στην πίστα ήταν η Κική Λουκά. Η δεκαετία του 1980 ήταν η χρυσή δεκαετία του Στράτου, όπου δεν υπήρξε δίσκος που δεν είχε την αναμενόμενη επιτυχία.
Το φαινόμενο Διονυσίου αξίζει ιδιαίτερη προσοχή. Η μεγάλη έκταση της φωνής του, η βραχνάδα του, η δυνατότητα αλλαγής έκφρασης και ύφους ανάλογα με το θέμα του τραγουδιού, ήταν κάτι το ανεπανάληπτο. Το χάρισμα που έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στους δημιουργούς των τραγουδιών του Στράτου, ήτανε η ικανότητά του να ηχογραφεί ταχύτατα τα τραγούδια τους, με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Ξεκινούσε την ηχογράφηση το μεσημέρι και μέχρι το απόγευμα είχε τελειώσει όλον τον δίσκο, με τα σιγόντα και την ερμηνεία του έτσι γεμάτη όπως ακούγεται στους δίσκους του! Ο Τάκης Σούκας, ο άνθρωπος που έχει γράψει τραγούδια για δεκάδες μεγάλους τραγουδιστές έχει δηλώσει «Ο Διονυσίου είναι ο μόνος τραγουδιστής που δεν έχασε ποτέ, ούτε για μια φορά στα τόσα χρόνια τον τόνο του!». Την στιβαρότητα της φωνής του μεταξύ άλλων έχει μνημονεύσει πολλές φορές και ο Λευτέρης Παπαδόπουλος.
Ο Στράτος Διονυσίου έφυγε απρόσμενα το πρωινό της 11ης Μαΐου του 1990 αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στο λαϊκό πεντάγραμμο, σε ηλικία μόλις 54 χρόνων. Είναι αδιαμφισβήτητα ένας τραγουδιστής αξεπέραστος. Αυτό είναι κάτι που το αποδέχονται οι «ανταγωνιστές» (κατά κάποιον τρόπο) τραγουδιστές. Αντιλαμβάνονται ότι η ζεστασιά της φωνής του Στράτου ήτανε κάτι το μοναδικό και ο τρόπος της ερμηνείας του απλησίαστος. Ο Διονυσίου έζησε τρεις δεκαετίες μέσα στην επιτυχία, την αναγνώριση και την καταξίωση. Αγάπησε το πάλκο όσο κανείς. Στην πίστα ήτανε αξεπέραστος και τα διάφορα προσωνύμια που του απέδιδαν οι συνάδελφοί του κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν. Όπως είχε υποσχεθεί ο Στράτος, θα τραγουδούσε μέχρι το τελευταίο του βράδυ. Πράγματι, λίγες ώρες πριν αφήσει την τελευταία του πνοή, τραγουδούσε στο μαγαζί «Στράτος», ενώ νωρίτερα, το ίδιο απόγευμα, ηχογράφησε τον δίσκο «Ποιος άλλος» που κυκλοφόρησε ένα μήνα μετά τον θάνατό του. Κατά τον Τάκη Μουσαφίρη, τον δημιουργό του δίσκου αυτού, το τελευταίο τραγούδι που ηχογράφησε εκείνη την ημέρα, ήτανε το «Μη μ’ αφήνεις μόνο μου».
Από τα τέσσερα παιδιά του Στράτου, ο Άγγελος και ο Στέλιος Διονυσίου είναι σήμερα γνωστοί τραγουδιστές. Η Τασούλα Διονυσίου ζει παντρεμένη στην Θεσσαλονίκη, μακριά από την δημοσιότητα, ενώ το τέταρτο παιδί, ο Διαμαντής Διονυσίου, λέγεται πως θα γίνει ένας πολύ μεγάλος τραγουδιστής στο μέλλον.

Έκθεση «Πόλη, Νοσταλγία μου:Πρόσφυγες που νοσταλγούν. Οι Ρωμιοί της Πόλης ξαναθυμούνται»

Μια έκθεση που συγκεντρώνει τις ιστορίες 47 Ρωμιών που σε διάφορα χρονικά διαστήματα εγκατέλειψαν ή αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Πόλη μεταναστεύοντας στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη.

Η έκθεση «Πόλη, Νοσταλγία μου: Πρόσφυγες που νοσταλγούν. Οι Ρωμιοί της Πόλης ξαναθυμούνται», που οργανώθηκε από το Ίδρυμα Ανταλλαγέντων Λωζάνης με τη στήριξη του İstanbul 2010, άνοιξε τις πύλες της στο κοινό της Πόλης από 8 Οκτωβρίου  στο Σισμανόγλειο Πολιτιστικό Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας. Η έκθεση παρέμεινε ανοιχτή μεταξύ 9-19 Οκτωβρίου 2010.

Οι άνθρωποι αυτοί δεν έφυγαν οικειοθελώς από τον τόπο στον οποίο γεννήθηκαν. Γεγονότα τραγικά, που στιγμάτισαν τον πολιτικό βίο της χώρας, εξανάγκασαν τους περισσότερους Ρωμιούς της Πόλης να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Για παράδειγμα, όλοι πλέον γνωρίζουν για τα γεγονότα της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου του 1955. Η παρούσα έκθεση έρχεται να συμβάλει στην τεκμηρίωση μιας ιστορικής πραγματικότητας, δηλαδή, της πνευματικής, οικονομικής και κοινωνικής ακμής μίας ομάδας συμπολιτών μας, που έφυγαν, και τους οποίους και η Πόλη, με τη σειρά της, νοσταλγεί.

Η έκθεση αποτελείται από εντυπωσιακά στιγμιότυπα ζωής, που αναδύθηκαν μέσα από το μαγνητοσκοπημένο και γραπτό υλικό το οποίο συγκεντρώθηκε από συνεντεύξεις με 47 Ρωμιούς της Πόλης που ζουν σήμερα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Οργανώθηκε από το Ίδρυμα Ανταλλαγέντων Λωζάνης, έχει τη στήριξη του İstanbul 2010 και θα εγκαινιαστεί στο Σισμανόγλειο Πολιτιστικό Μέγαρο , την Παρασκευή, 8 Οκτωβρίου 2010 και ώρα 18.00. Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή στο κοινό μεταξύ 9-19 Οκτωβρίου 2010.

Ένα πανό για κάθε συνεντευξιαζόμενο –έτσι είναι οργανωμένο το υλικό. Σε κάθε ένα πανό παρουσιάζονται παλιές και καινούριες φωτογραφίες και αποσπάσματα από τη συνέντευξη. Οι χώροι για τους οποίους γίνεται λόγος στις συνομιλίες, φωτογραφήθηκαν από τα μέλη της ομάδας που ετοίμασε την έκθεση, με βάση τις πληροφορίες που δίνονται από τον συνεντευξιαζόμενο. Τα πανό είναι τοποθετημένα στην έκθεση με χρονολογική σειρά, ανάλογα με την ημερομηνία που έφυγε από την Πόλη ο κάθε συνομιλητής.

Το βιβλίο «Πόλη, Νοσταλγία μου – Πρόσφυγες που νοσταλγούν. Οι Ρωμιοί της Πόλης ξαναθυμούνται»

Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, η ομάδα του Ιδρύματος Ανταλλαγέντων Λωζάνης έθεσε στους 47 παλιούς Κωνσταντινουπολίτες ερωτήσεις σχετικά με τα βιώματά τους στην Πόλη, την ημερομηνία και τους λόγους που τους ανάγκασαν να φύγουν, για τις σπουδές τους, τις οικογένειες και τις καταβολές τους. Τα αποτελέσματα της έρευνας μελετήθηκαν στο πλαίσιο έκθεσης που συμπεριλήφθη –στα τουρκικά, ελληνικά και αγγλικά-στο βιβλίο με τίτλο σε τίτλο «Πόλη, Νοσταλγία μου – Πρόσφυγες που νοσταλγούν. Οι Ρωμιοί της Πόλης ξαναθυμούνται», το οποίο προετοιμάσθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού και το οποίο θα προσφέρετε στους επισκέπτες κατα τη διάρκεια της έκθεσης . Στο βιβλίο περιλαμβάνονται επίσης περιλήψεις των πανό που ετοιμάστηκαν για τους συνεντευξιαζομένους στα ελληνικά και τουρκικά.

Το ντοκιμαντέρ «Πόλη, Νοσταλγία μου»

Το ντοκιμαντέρ αυτό, σε σκηνοθεσία του Tahsin İşbilen, με βάση τις μαγνητοσκοπήσεις των συνεντεύξεων και άλλο υλικό που συγκεντρώθηκε, αποτελεί άλλο ένα σημαντικό προϊόν του προγράμματος. Σχεδόν χειροπιαστή γίνεται στο φιλμ η νοσταλγία των Ρωμιών που μας είπαν «Η Πόλη είναι η πατρίδα μου, επιθυμώ το κάθε τι της». Το ντοκιμαντέρ «Πόλη, Νοσταλγία μου» προβλήθηκε  στη  διάρκεια  της  έκθεσης.

Η έκθεση που πρωτοπαρουσιάστηκε στο Σισμανόγλειο Πολιτιστικό Μέγαρο στην Κωνσταντινούπολη, παρουσιάζεται στην Αθήνα στις 23 Οκτωβρίου  στο Παγκόσμιο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ελληνισμού της Διασποράς- Α. Παπανδρέου» (Π.Π.Ι.Ε.Δ)-Μουσείο Φιλιώς Χαϊδεμένου – Δεκελείας 152 και Ατταλείας, Ν. Φιλαδέλφεια  έως   1  Νοεμβρίου . Την   Δευτέρα  25-10-2010  και  ώρα  18.30  θα  γίνει   η  παρουσίαση  του  βιβλίου  για  την  έκθεση .

Από    6  Νοεμβρίου  η  έκθεση  θα  παρουσιάζεται  στην  Θεσσαλονίκη .

Καταγραφή ζημιών για τη θεομηνία στην Ικαρία - Ανακοινωθέντα Μέτρα για τους πληγέντες -Υπόμνημα Δημάρχων Ικαρίας

                              ΖΗΜΙΕΣ     ΦΥΤΙΚΟΥ   &    ΖΩΙΚΟΥ  ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Από τη Διεύθυνση Αγροτικής Ανάπτυξης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Σάμου, ανακοινώνεται ότι: Ο ΕΛΓΑ είναι το αρμόδιο όργανο για τη χορήγηση αποζημιώσεων σε περίπτωση πλημμυρικών φαινομένων.

Για να χορηγηθεί οποιαδήποτε αποζημίωση πρέπει να έχει γίνει αναγγελία για το γεγονός από τους ανταποκριτές του κάθε Δήμου προς τον ΕΛΓΑ και στη συνέχεια υποβολή δηλώσεων από τους παραγωγούς.
Όσον αφορά τον τομέα της φυτικής παραγωγής καλύπτονται οι ζημιές σε φυτικό κεφάλαιο και σε απώλεια παραγωγής.

Σχετικά με το ζωικό κεφάλαιο τα αιγοπρόβατα και τα βοοειδή υπάγονται στο καθεστώς υποχρεωτικής ασφάλισης από τον ΕΛΓΑ. Πρέπει όμως η δήλωση από τους κτηνοτρόφους να είναι άμεση για να μπορεί να είναι άμεσος και ο έλεγχος πριν αποσυντεθούν τα πτώματα των ζώων.
Άλλα ζώα όπως κουνέλια, διάφορα πτηνά κλπ. δεν υπάγονται στο καθεστώς υποχρεωτικής κάλυψης από τον ΕΛΓΑ. Αποζημιώνονται μόνο αν έχουν ασφαλισθεί από τον παραγωγό (προαιρετική ασφάλιση).
Διάφορα εφόδια ή προϊόντα στις αποθήκες (όπως π.χ λιπάσματα, λάδι, κλπ) δεν καλύπτονται.
Ζωοτροφές (άχυρα, κριθάρι, καλαμπόκι, κουκιά κλπ) αποζημιώνονται αλλά πρέπει ή να υπάρχουν παραστατικά αγοράς ή να υπάρχουν στοιχεία στο φορολογικό έντυπο Ε1 που να αποδεικνύουν την παραγωγή τους από τον ίδιο τον παραγωγό.
Εκτός απο τα παραπάνω σε περιπτώσεις καταστροφών περιφράξεων αγροκτημάτων (τοίχοι κλπ) μπορούν οι ζημιωθέντες να υποβάλλουν αιτήσεις για αποζημίωση στους ανταποκριτές του ΕΛΓΑ με όλα τα στοιχεία του ιδιοκτήτη (ταυτότητα, ΑΦΜ, τηλέφωνο κλπ), την τοποθεσία και την έκταση του αγροκτήματος καθώς και το εμβαδόν της κατεστραμμένης περίφραξης. Προϋπόθεση για τη χορήγηση αποζημίωσης είναι η επανακατασκευή της περίφραξης (τοίχοι κλπ), η ύπαρξη στοιχείων κατοχής και το αγροτεμάχιο να είναι δηλωμένο στο φορολογικό έντυπο Ε9, να καλλιεργείται και να παράγει.
Σε περίπτωση ζημιών γεωργικών εγκαταστάσεων π.χ σταύλων, γεωργικών αποθηκών κλπ. (όχι αποθηκών οικιών) ακολουθείται η ίδια διαδικασία όπως παραπάνω.

  

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ  ΖΗΜΙΩΝ    ΑΠΟ  ΔΗΜΟ  ΑΓΙΟΥ  ΚΗΡΥΚΟΥ

Καλούνται οι κάτοικοι του Δήμου Άγιου Κηρύκου που έχουν υποστεί ζημιές από τη πρωτοφανή κακοκαιρία που έπληξε το νησί μας στις 18/10/2010 να επικοινωνήσουν με τον Δήμο στα τηλέφωνα 2275350415 - 418 για να αναφέρουν τις όποιες ζημιές.

Τεχνικό κλιμάκιο θα περάσει για να καταγράψει και να εκτιμήσει τις ζημιές. Για τις αποζημιώσεις που θα διεκδικήσουν να έρθουν στον Δήμο άμεσα για αίτηση.
Καλό είναι να φωτογραφίσετε την υπάρχουσα κατάσταση και να κρατήσετε τα κατεστραμμένα αντικείμενα.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝΤΑ   ΜΕΤΡΑ     ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ  ΥΠΟΔΟΜΩΝ

Σειρά μέτρων για την ανακούφιση των πληγέντων από την κακοκαιρία στη Χίο, τη Σάμο και την Ικαρία ανακοίνωσε χθες ο Υφυπουργός Υποδομών κ. Γιάννης Μαγκριώτης ο οποίος μαζί με τους Υφυπουργούς Θαλασσίων Υποθέσεων κ. Ελπίδα Τσουρή και Προστασίας του Πολίτη κ. Μιχάλη Όθωνα επισκέφθηκαν την Χίο. Επιπροσθέτως όπως είπε ο κ. Μαγκριώτης ετοιμάζεται η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση η οποία θα προβλέπει όλα τα μέτρα της κρατικής αρωγής.
Για τις επισκευές των κατοικιών θα διατεθούν τα ακόλουθα ποσά: Για κατοικίες που χαρακτηρίζονται κατεδαφιστέες: 800 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, από τα οποία το 50% χορηγείται δωρεάν ως κρατική αρωγή και το υπόλοιπο 50% ως άτοκο δάνειο. Για τα υπόλοιπα, εκτός κατοικιών, κτίρια που χαρακτηρίζονται κατεδαφιστέα τα ποσά που χορηγούνται φθάνουν μέχρι τα 600 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, από τα οποία το 1/3 δίδεται δωρεάν και τα 2/3 με την μορφή άτοκου δανείου. Για κτίρια τα οποία πλημμύρισαν χωρίς όμως να υποστούν σοβαρές βλάβες χορηγείται το ποσό των 60 ευρώ ανά τ.μ. δωρεάν, για την αποκατάσταση των ελαφρών ζημιών.


ΥΠΟΜΝΗΜΑ   ΔΗΜΑΡΧΩΝ   ΙΚΑΡΙΑΣ

Όπως γνωρίζετε η Ικαρία κατά την νύχτα της 18ης Οκτωβρίου επλήγη από έντονα καιρικά φαινόμενα, δεν είναι η πρώτη φορά που η Ικαρία πλήττεται από καταιγίδα και πλημμυρίζουν σπίτια, μαγαζιά, μπαζώνονται δρόμοι, κλπ. Είναι όμως η πρώτη φορά ή ακριβέστερα έχει 45 χρόνια να περάσει τέτοια καταιγίδα από τον τόπο μας και είναι η πρώτη φορά που γίνεται τέτοιας έκτασης καταστροφή. Στην Ικαρία τα τελευταία χρόνια προσπαθούμε να δημιουργήσουμε έργα υποδομής που θα έπρεπε να είχαν κατασκευαστεί δεκαετίες πριν.
Τα  παραδείγματα πολλά:
      Χαρακτηριστικό  η οδική σύνδεση του Καρκιναγρίου με τις Ράχες και με την υπόλοιπη Ικαρία. Από τους δυο άξονες οι οποίοι είναι χαραγμένοι (παραλιακός και ορεινός) δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα . Γιατί αν και υπάρχουν δημοπρατημένα έργα καθυστερούν δραματικά οι χρηματοδοτήσεις.
      Συνολικά  οι δήμοι της Ικαρίας, και οι τρεις  δήμοι με τους ελάχιστους πόρους που  διαθέτουν έχουν εκπονήσει μελέτες και έχουν κάνει και  αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις (μικρά τεχνικά έργα όπως κοιτοστρώσεις , καθαρισμοί ρεμάτων, τοιχία αντιστήριξης, οχετοί μεταφοράς ομβρίων, , κλπ.)
      Υπάρχουν  μελέτες για μικρά φράγματα και  στους τρεις δήμους της Ικαρίας, (έχουν χρηματοδοτηθεί  δυο στον Εύδηλο). Έχουν εκπονηθεί μελέτες ανάσχεσης χειμάρρων και στους τρεις δήμους της Ικαρίας για την εκτέλεση των οποίων «αναζητείται» χρηματοδότηση. Με άλλα λόγια, οι δήμοι προσπαθούν να κάνουν αντιπλημμυρικό έργο «με ψίχουλα».
      Σε  οτι αφορά τα αντιπλημμυρικά έργα να θυμίσουμε χαρακτηριστικά  ότι μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 1993 στον Άγιο Κήρυκο εξαγγέλθηκε ολόκληρο πακέτο αντιπλημμυρικών έργων και παρεμβάσεων και είναι ζήτημα αν χρηματοδοτήθηκαν και υλοποιήθηκαν τα μισά από όλα αυτά. Το 2003 πάλι μετά από φωτιά στον Άγιο Κήρυκο εκπονήθηκε από τη Διεύθυνση Δασών αντιπλημμυρική μελέτη με πρόβλεψη κόστους παρεμβάσεων 600.000€. Από αυτά είναι ζήτημα αν δόθηκαν οι 100.000€.
      Εν  κατακλείδι: Πλήρης, ολοκληρωμένη και συνεκτική μελέτη για την αντιπλημμυρική προστασία του νησιού δεν υπάρχει. Οι προσπάθειες των δήμων να ανταποκριθούν στο έργο της αντιπλημμυρικής προστασίας, εκτός του ότι είναι αποσπασματικές, σκοντάφτουν στην μόνιμη υποχρηματοδότηση και στην εφαρμοζόμενη πολιτική που τους αφήνει χωρίς μέσα, χωρίς προσωπικό. Έτσι η αντιπλημμυρική θωράκιση είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη και τα όσα έργα έχουν γίνει δεν ανταποκρίνονται στα σύγχρονες ανάγκες. 
Η επόμενη μέρα:
      Η επόμενη μέρα μας βρίσκει να καταγράφουμε τις πληγές μας, οργισμένους και αγανακτισμένους από τις καταστροφές, από τις ζημιές που υπέστημεν «χάρη» στις διαχρονικά εφαρμοζόμενες πολιτικές .
      Μας βρίσκει όμως και αποφασισμένους να απαιτήσουμε και να διεκδικήσουμε βασικά και στοιχειώδη, που όμως δεν τα ακούσαμε στις πρώτες κυβερνητικές ανακοινώσεις για την ενίσχυση των πληγέντων και την αποκατάσταση των ζημιών. Οι ενισχύσεις που εξαγγέλθηκαν (60 ευρώ το τετραγωνικό για τις επισκευές και 800 ευρώ το τετραγωνικό για ανακατασκευές κατοικιών, εκ των οποίων τα μισά με άτοκα δάνεια) βρίσκονται πολύ πίσω από της πραγματικές ανάγκες .
      Για εμάς είναι ξεκάθαρο ότι για αυτή την καταστροφή, υπεύθυνοι δεν είναι αυτοί που την υπέστησαν και δεν θα επιτρέψουμε να την πληρώσουν από την τσέπη τους με οποιοδήποτε τρόπο. Δεν είναι μακριά το 2007 και η εμπειρία για το τι έγινε -για την ακρίβεια για το τι δεν έγινε - με την ενίσχυση των πυροπαθών της Ηλείας.

      Καλούμε όλους τους αρμοδίους φορείς ( Υπουργεία, υπηρεσίες, ασφαλιστικούς φορείς, τράπεζες) να συμβάλουν καθοριστικά στην άμβλυνση των επιπτώσεων αυτής της καταστροφής ικανοποιώντας το πλαίσιο αιτημάτων της τοπικής αυτοδιοίκησης της Ικαρίας : 

• Ολική αποζημίωση για το κατεστραμμένο αγροτικό κεφάλαιο, για τα κατεστραμμένα σπίτια και τις αγροτικές  υποδομές.
  
• Ολική αποζημίωση για τα κατεστραμμένα μικρομάγαζα, για τους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους.
  
• Ετήσια απαλλαγή των πληγέντων από τις ασφαλιστικές εισφορές και φορολογικές υποχρεώσεις, πάγωμα της πληρωμής των δανείων.
  
• Ουσιαστικά τεχνικά αντιπλημμυρικά και αντιδιαβρωτικά έργα με χρηματοδότηση από το κράτος, με ενιαίο σχεδιασμό και υλοποίηση.
  
• Άμεση αποκατάσταση των ζημιών με ευθύνη του  κράτους.
  
• Eκτακτη χρηματοδότηση των δήμων της Ικαρίας.
  
  

      Λόγω  του κατεπείγοντος της υποθέσεως  αναμένουμε τις απαντήσεις σας άμεσα, ευελπιστώντας ότι κατανοείτε την σοβαρότητα της κατάστασης και της συνέπειες της στην τοπική κοινωνία .  

Με  ιδιαίτερη τιμή

                         ΟΙ ΔΗΜΑΡΧΟΙ ΤΗΣ ΙΚΑΡΙΑΣ

   Αγίου   Κηρύκου     Τέσκος   Σπύρος
   Ευδήλου                  Σταμούλος   Στυλιανός
   Ραχών                      Καρούτσος     Φανούρης